Zwerfafval in Nederland vind je overal. Maar wat kun je ertegen doen? Steek de handen uit de mouwen tijdens Landelijke Opschoondag, dit jaar op 23 maart 2024. World Cleanup Day zorgt in september voor een extra duwtje in de rug. Maar er zijn ook veel vrijwilligers die zwerfafval opruimen. Gewoon spontaan tijdens het uitlaatrondje met hun hond of de strandwandeling. Ook een goede voor een alternatieve lunchwandeling met collega’s!
Waarom is zwerfafval eigenlijk een probleem? Hoe zit het in Nederland? En wat zijn de tips voor zwerfafval opruimen? Wij doken erin.ย
Wat is zwerfafval?
Als je buiten bent en om je heen kijkt dan zie je, zeker in de grote steden, vast en zeker wel wat zwerfafval op straat liggen. Zwerfafval is namelijk het afval dat op straat of in de natuur ligt en niet in de prullenbak is weggegooid. Het woord zegt het eigenlijk al โafval dat zwerftโ. Je kunt hierbij denken aan sigarettenpeuken, plastic flesjes, kauwgom, plastic zakjes of blikjes. En zo zal je nog veel meer soorten zwerfafval op straat zien, dat eigenlijk in de prullenbak hoort.ย
Het nadeel van zwerfafval is dat het blijft rondslingeren, de straten vervuilt en voor ongedierte zorgt. Daarnaast wordt het door de wind meegenomen en kan het in het water belanden. Hierdoor vervuilt het water en krijgen de vissen en andere zeedieren kleine deeltjes van dit afval binnen zoals microplastics. En wat dacht je van de kauwgom die op de grond wordt gegooid? Die zorgt ervoor dat niet alleen mensen, maar ook dieren zoals duiven of egels hier last van krijgen. Daarom is het heel belangrijk om je afval in de prullenbak te gooien.
Het is weer bijna de Landelijke Opschoondag waarop mensen massaal gaan helpen om het zwerfafval in Nederland op te ruimen. Op deze dag gaan inwoners, gemeenten, scholen en verenigingen met een vuilniszak en een afvalgrijper het afvalprobleem te lijf. Maar hoe zit dat nu precies met het zwerfafvalprobleem in Nederland? Daar duiken we even wat dieper in.
Meest voorkomende zwerfafval in Nederland
Het grootste gedeelte van het zwerfafval in Nederland bestaat uit sigarettenpeuken en kauwgom. Maar ook papier zoals kranten, bonnetjes en zakdoeken en daarnaast verpakkingen zoals blikken, flesjes en tassen. Nederland Schoon zette het meest voorkomende zwerfafval in Nederland op een rij in onderstaande grafiek. Let op, peuken en kauwgom doen hier niet mee!ย
In vergelijking met 2019 (check deze oudere grafiek) zijn met name de kunststoffen hard gestegen. In 2019 was 5,6% van het zwerfafval een kunststof verpakking, nu is dat 8%. Het overige kunststof was eerst 8,3% en is nu zelfs 15%. Denk hierbij aan hygiรซne producten, ballonnen(stukjes) etc. Meer weten? Check de Landelijke Zwerfafvalmonitor die Rijkswaterstaat opstelt.
LEES OOK:ย LEVEN ZONDER AFVAL: TIPS OM EEN BEGIN TE MAKEN
Het probleem van zwerfafvalย
Er wordt geschat dat er in Nederland per jaar 35 tot 140 kilo zwerfafval op straat belandt. Dat is 1 tot 5 procent van het huishoudelijk afval. Per jaar kost het de overheid 200 miljoen euro om het zwerfafval in Nederland op te ruimen. Doordat de wind het afval meeneemt kan het terechtkomen in zee, wat ook het probleem van de plasticsoep vergroot.ย
Dit zwerfafval blijft ook nog eens heel lang liggen en doet er heel lang over om af te breken. Dat kan bij kauwgom tussen de 20 en 25 jaar duren. Een sigarettenpeuk doet er 1 tot 12 jaar over voordat het papier en tabak afgebroken is, maar het filter in de peuk zal nooit verdwijnen. En wat dacht je van die plastic flesjes of plastic zakjes? Deze verbrokkelen, maar breken nooit af.ย
LEES OOK:ย WAT JE MOET WETEN OVER COMPOSTEERBAAR PLASTIC & ONS PLASTICDOSSIER
Hoe kun je zwerfafval voorkomen?ย
Ten eerste kan je zwerfafval voorkomen door al je afval goed weg te gooien. Wanneer het gaat om bedrijven die het afval veroorzaken kan je dit zwerfafval melden bij de gemeente. Je hebt ook een aantal apps zoals de Buitenbeter app en de Verbeterdebuurt app waar je een melding kan doen voor zwerfafval. Winkels en horecazaken zijn verplicht om hun gebied schoon te houden en vrij van zwerfafval. Wanneer je iemand afval op straat ziet gooien kun je deze persoon daar natuurlijk op aanspreken.ย
Wil je zelf zwerfafval in Nederland voorkomen, dan kun je dat doen door zelf een boodschappentas mee te nemen, een herbruikbare waterfles en een eigen to-go mok. Daarmee zorg je ervoor dat er minder afval weggegooid wordt en zijn er minder stoffen nodig om die wegwerpproducten te produceren. Laat ook zeker geen ballonnen op, want dit zorgt ook voor zwerfafval. Dieren kunnen hier na het oplaten van de ballon in stikken, omdat de ballon in het gras of het water belandt. Een ander feestitem: sterretjes. Ook een lastige. Want als ze uit zijn, gooien mensen ze vaak op de grond en voilร : zwerfafval.
LEES OOK: DUURZAAM AFVAL SCHEIDEN: HOE O HOE DOE JE HET PLANET PROOF?ย
Handen uit de mouwen met een gratis opschoonpakket of afvalgrijper
Is het zwerfafval een groot probleem bij jou in de wijk, dan kan je daarvoor bij een aantal gemeenten ook een gratis afvalgrijper aanvragen. Nederland Schoon heeft ook heuse opschoonpakketten samengesteld. Je checkt ze hier. Ga je aan de slag op Landelijke Opschoondag? Meld je actie dan aan. Je krijgt dan een actiecode voor een gratis opschoonpakket!ย
Om zwerfafval opruimen te stimuleren, bieden veel gemeentes gratis afvalprikkers, afvalringen, veiligheidshesjes en afvalzakken aan. Je kunt ze bijvoorbeeld lenen als je samen aan de slag gaat met opruimen. Soms voor een dag, maar soms kun je ze ook langer lenen. Ideaal!
Bedrijfsuitje zwerfafval opruimen: je eigen cleanup
Niet alleen Landelijke Opschoondag of World Cleanup Day zorgen ervoor dat we met z’n allen aan het afvalprikken gaan. Ook organisaties trekken er met hun teams op uit om zwerfafval op te ruimen. Uitwaaien op het strand, bijkletsen, lekker bezig zijn en afval prikken: best een goede combi. Klinkt cleanup je wat te saai in de oren? Noem het strandjutten.
Zwerfafval ligt natuurlijk niet alleen op het strand, dus naast een beach cleanup kun je het ook dichter bij huis opzoeken. Houd een wekelijkse opschoondag tijdens de lunchwandeling bijvoorbeeld. Of doe als ondernemer mee aan De Dagstart: waar winkeleigenaren afspreken om op een afgesproken tijdstip samen de straat schoon te maken.
Ga je met een groep aan de slag, overweeg dan om de materialen zoals afvalprikkers te lenen of huren. Scheelt het aankopen van materialen die verder het hele jaar (of langer) niet aangeraakt worden. Huur je iemand in om het groene bedrijfsuitje te leiden? Dan zullen zij waarschijnlijk in de materialen voorzien en hoef je hier รผberhaupt niet over na te denken.
LEES OOK:ย INSPIREER EN BETREK JE MEDEWERKERS BIJ JE DUURZAAMHEIDSAMBITIES
De Landelijke Opschoondag: wanneer en wat?
Op de Landelijke Opschoondag, die georganiseerd wordt door Supporter van Schoon, is het doel om Nederland afvalvrij te maken. Je kunt hieraan meedoen als bedrijf, vereniging, school of individueel. Met een grijper en vuilniszak ga je de straat op om alles netjes op te schonen en de straat of het gebied afvalvrij te maken. Om deel te nemen kan je kiezen uit een eigen gebied, een vastgesteld gebied of je helpt iemand anders mee. Heb je je aangemeld dan ontvang je het gratis opschoonpakket of je kunt deze bijbestellen. Wil jij ook helpen om Nederland zwerfafvalvrij te maken? Doe mee aan de Landelijke Opschoondag op 23 maart 2024 en geef je op!ย
LEES OOK:ย PLASTICVRIJ LEVEN IN DE ZOMER, DE 16 BESTE TIPS OP EEN RIJ
World Cleanup Day: september
Iets minder bekend, maar zeker niet minder effectief: de World Cleanup Day in september! Op 20 september 2024 welteverstaan. Deze dag is mondiaal bekend en er zijn tegenwoordig 210+ landen die op deze dag aanmoedigen om zwerfafval op te ruimen. Je kunt je eigen cleanup actie aanmelden of de huidige acties bekijken en daarbij aansluiten. Ook op deze dag zijn er onwijs veel vrijwilligers die zwerfafval opruimen. In 2023 waren dit er maar liefst 91 miljoen!ย
Week zonder Afval: eind mei
Ook de Week zonder Afval voorziet in een berg tips & tricks. Eerst MilieuCentraal en sinds 2024 is dit Zero Waste Nederland die de focus legt op het voorkomen van afval. In 2024 valt de Week Zonder Afval op 25 t/m 31 mei. Tijdens deze week zijn er workshops, lezingen en andere acties door heel Nederland. Van pop-up repaircafรฉs, tot tweedehands markten en upcycling events.
Zero Waste Nederland organiseert tijdens de Week zonder Afval ook door het hele land Zero Waste Wandeltours, die langs allerlei wastefree hotspots van de desbetreffende stad gaan. Ontdek verpakkingsvrije supermarkten of toko’s, zero waste lunchrooms en meer. Zo vind je nieuwe handige winkels รฉn doe je inspiratie op bij anderen die mee wandelen. Check alle Zero Waste Wandeltours hier en meld je aan! De Zero Waste Wandeltours vinden het hele jaar door plaats en kun je ook op aanvraag boeken voor bijvoorbeeld samen met collega’s of leerlingen.
Meer leuke initiatieven de aarde een stukje mooier maken? Check Fiets naar je Werk dag, Nationale Zaaidag, de Week zonder Vlees en Zuivel of Veganuary. Stuk voor stuk leuk om met je collega’s aan mee te doen.
LEES OOK: TIPS VOOR AFVAL SCHEIDEN OP KANTOOR
Wat doet Stichting Nederland Schoon?
Stichting Nederland Schoon bestaat uit de ANWB en de NVDR (Vereniging voor afval en reinigingsmanagement) die samenwerken met bedrijven om zwerfafval in Nederland tegen te gaan. Ze zijn bekend onder de naam Supporter van Schoon. Vanaf maart 2024 gaan de organisaties die onder dit initiatief samenwerken verder onder de naam Verpact. Supporter van Schoon wordt daar dus onderdeel van. De missie blijft hetzelfde: zoveel zwerfafval opruimen en voorkomen dat we in 2050 een 100% zwerfafvalvrij land hebben! ย
Go for it! Be the Change!
Wil jij je medewerkers graag duurzaam belonen รฉn enthousiast maken voor de klimaatambities van jouw organisatie? Wij helpen je graag met ons Employee Benefit Programma of een duurzaam geschenk met een verhaal.ย Plan hier een afspraakย in metย onze founder Manonย voor een vrijblijvend adviesgesprek.
Of vraag Manon een leuke lezing bij je te komen geven overย de Verborgen Impact.ย Download hier deย Workshop beschrijvingย voor meer informatie. Manonย helpt organisaties graag een stapje verder!
En last but not least? Wil je wekelijks dit soort ideeรซn ontvangen om collegaโs te inspireren en je duurzaamheidsambities te halen? Tips waar je echt iets aan hebt?
Meld je danย hier aan voor onze inspiratiemail.ย Itโs free. Be the change.ย
Is dit interessant voor je?