Tot 90% korting. Of: ‘1 + 1 gratis’ en ‘Op = Op’. ‘Koop nu en krijg een extra item gratis.’ Al weken gieren de kortingen je om de oren en dat is pas het begin. Warmlopen doen (online) winkeliers namelijk al ruim van tevoren voor…Black Friday. Het consumptiefestijn waar kortingen abnormaal hoog zijn en jan en alleman (flauw)valt voor de beste deals. Willen we normaal al groter, beter en meer, rond deze dag lijkt onze koopgekte het kookpunt te bereiken. Niet oké.
Hebben we al die spullen nodig? Nee. Gaat er iemand in de keten onderdoor aan deze prijzen? Absoluut. Daarom een pleidooi voor minder kopen, juist rondom Black Friday. Wij houden liever Green Friday. Om iets terug te doen. Om de grootse milieu-impact van al die kledingstukken, apparatuur en interieur items een beetje te dimmen. Kleine switches, grootse impact toch? Wij gaan ervoor op Green Friday. Doe je mee?
Wat is Black Friday precies en waarom heet het zo?
Black Friday en Cyber Monday: twee gekke termen die overgewaaid zijn uit de Verenigde Staten. Als we zo ‘vriendelijk’ mogen zijn, hét consumeerwalhalla. Niet toevallig dus, als je het ons vraagt.
Waarom het ‘Black Friday’ heet? Het verhaal gaat dat de naam is ontstaan vanwege de enorme verkeersdrukte op de vrijdag na het Amerikaanse feest Thanksgiving, omdat iedereen zich haastte naar de winkels voor de kerstaankopen. Een ander feit dat toegewijd wordt aan het ontstaan van de naam Black Friday komt voort uit – hoe pijnlijk ook – de slavenhandel. Tegen het einde van november verkochten slavenhandelaren namelijk hun slaven, waardoor het aanbod toenam en de prijs daalde. Schrijnend. Lijkt lang geleden, maar wat dacht je van de uitbuitingen in de kledingindustrie? Misschien is het tegenwoordig niet zoveel anders.
De Black Friday hype wordt desalniettemin met het jaar groter en groter. Wanneer dit is? In 2023 valt Black Friday op vrijdag 24 november. Waar het begon met alleen de vrijdag, is er tegenwoordig een heus Black Friday weekend en aansluitend nog Cyber Monday. Die laatste dankt haar naam aan de kortingen die webshops destijds gaven op de maandag na Black Friday. Tegenwoordig een driedaagse non-stop stortvloed aan kortingen, deals en niet-te-missen aanbiedingen. In winkels, maar ook via reclames op social media, televisie en e-mails. Je. Ontkomt. Er. Niet. Aan. Ugh!
Waarom niet meedoen aan Black Friday?
Tot zover het concept Black Friday. De dagen die draaien om de gekste deals. Elk jaar weer vallen we massaal voor ze. Wij consumenten kopen meer én geven meer geld uit. Inflatie of niet. Ze verleiden ons om toch dat ene jurkje, nieuwe smartphone of sneakers te kopen. Tegen deze prijs kun je het niet laten liggen, toch? Yes, doe maar wel. Want miskopen en onnodig inslaan komen in groten getale voor.
Het probleem met Black Friday zit zo. Ooit wel eens afgevraagd hoe het toch mogelijk is dat winkeliers zo gigantisch met prijzen kunnen stunten? We kopen producten die we niet nodig hebben tegen te lage prijzen. Schakels in de keten worden uitgebuit en ook nog eens voor niets. Al die miskopen worden namelijk maar al te vaak weggegooid. Milieu-impact van productie, verpakking en transport is dan dus echt voor niets geweest.
Dus: waarom niet meedoen met Black Friday? Normaal al vaak te goedkope kleding, wordt tegen een nog lagere prijs aangeboden. En dus kopen we nog meer vervuilende en uitbuitende fast fashion. De CO2-uitstoot die daarmee gepaard gaat, is enorm; van de massale transporten tot verpakkingen en retouren. Verre van een Green Friday.
Nope, gezellig is het verhaal niet. Dat zijn we met je eens. Maar wel het benoemen waard. Want de kracht van de grote merken is enorm. Voor je het weet ben je overgehaald om toch dat ene artikel te kopen. Willen we je toch even meegeven.
De beste Green Friday alternatieven
Tot zover de slecht nieuws shitshow. Helaas, mooier kunnen we het niet maken. Natuurlijk willen we je dag niet zuur maken en is er – zoals met veel dingen – echt wel iets tegen te doen. Of vooral niet te doen 😉 Afijn, let’s go met de groene alternatieven. Zo maken we Black Friday steeds meer een Green Friday. Stukje bij beetje.
Ondanks het drama op deze gitzwarte dagen voor het klimaat, worden er heel (heel heel) veel positieve acties rondom Black Friday georganiseerd. Van bomen planten om de klimaatimpact van de overconsumptie te compenseren tot ondernemers die prijzen verhogen en winsten aan goede doelen schenken.
Geef als bedrijf zelf het goede voorbeeld. Doe niet mee en draag juist bij aan Green Friday. Stapje verder? Doe op Black Friday iets goeds met elkaar. Een clean-up. Geen woon-werkverkeer. Denk met elkaar na over het vergroenen van de inkopen die je als onderneming doet. Zomaar een paar ideeën. Medewerkers blij thuis laten komen? Inspireer ze om niet mee te doen aan Black Friday. Of in ieder geval geen rotzooi te kopen. Ruil het in voor iets leuks én iets goeds.
Als consument? Allereerst: stop, sta even stil, voordat je gaat shoppen. Naast Green Friday wordt ook de naam ‘Buy Nothing Day’ gebruikt. Zelfde insteek: om de koopgekte op Black Friday (en de andere 364 dagen per jaar, laten we wel wezen) tegen te gaan. Houd het vooral bij jezelf. Want kleine groene keuzes, zijn het begin van een systematische verandering van onze economie.
Bomen planten op Green Friday
Ook in 2023 zijn er weer veel Green Friday initiatieven. Voor bedrijven en organisaties, maar ook waar je gewoon zelf naartoe kunt gaan. Ze zijn er de hele maand door, waardoor november zelfs is omgedoopt tot Treevember. Bijvoorbeeld door The Pollinators die naast bomen ook voedselbossen in de spotlights zetten. Goed voor het leven van de o zo broodnodige insecten. Helpen planten, langsgaan om te kijken of een workshop volgen? Check op de kalender welke voedselbossen er bij jou in de buurt meedoen.
Ook Trees for All geeft Black Friday een groene twist. Ze organiseren een Green Friday Forest Event. Wij hebben ons al aangemeld. Zin om de natuur juist op Black Friday een handje te helpen. Wil je als bedrijf ook meedoen door te doneren of mee te planten? Hier kan je je aanmelden. Zo help je mee het tegengeluid groter maken en ontvang je inspiratie wat je nog meer kunt doen. Zelf meedoen? Opper het bij je werkgever of meld je gewoon zelf aan!
In 2022 deden we ook mee aan deze Green Friday actie. In deze video check je de highlights en vertelt Manon waarom we als Zustaina meededen:
LEES OOK: TOPICS THAT KEEP US BUSY: RECYCLING = REDUCE, RE-USE, RECYCLE
Vergroenen doe je zo
Black Friday zelf een stukje groener maken. GO for it! We zetten een paar tips op een rijtje, zodat het een Green Friday wordt.
- Gebruik duurzaam. En yes, ‘gebruik’ staat er bewust. Want moet je alles wel zelf kopen? Er zijn zat dingen die je kan lenen, huren, delen of ruilen. Bespaart transportuitstoot, fossiele brandstoffen en grondstoffenverbruik. Iets doen? Organiseer een kleding swap of ruil interieur items met vrienden.
LEES OOK: DUURZAME ABONNEMENTEN: HUREN IN PLAATS VAN KOPEN, EEN SLIMME ZET
- Toch iets nodig? Koop lokaal. In plaats van het web afspeuren op de allerbeste deals, kun je ook de lokale eco ondernemer een hart onder de riem steken. Ga voor dat wat duurdere plasticvrije product en maak een praatje met de verkoper. Heel anders dan een koude online transactie die ergens wringt. Kom je nog met een fijner gevoel thuis ook.
- Toch kleding kopen? Yes, je kunt het jezelf niet genoeg afvragen. Beantwoord de volgende vragen om een miskoop of onnodige aankoop te voorkomen: Hoeveel bezit ik al? Hoe vaak ga ik het dragen? Hoe lang gaat het mee? Je kunt ook de ’30 wears rule’ aanhouden: als je niet zeker weet of je het kledingstuk minimaal 30 keer gaat dragen, moet je het niet kopen.
LEES OOK: 9 TIPS VOOR DUURZAME KLEDING
- Ga erop uit in de natuur. Weg van alle kortinghypes, even lekker op adem komen in het bos. Stapje meer? Ruim onderweg zwerfafval op of maak er een wedstrijdje van wie het meeste kan verzamelen en gooi dat vervolgens goed weg.
Meer weten of doen? Kijk eens naar de ‘Dag van NIKS‘ van Greenpeace. Op het True Price Festival wordt het verschil tussen echte prijzen en de huidige prijzen in kaart gebracht. Of bekijk eens wat je van IKEA’s Bring Back Friday vindt.
Wat doet Zustaina op Green Friday?
Gelukkig. Er zijn ook kanjers die niet meedoen aan Black Friday. Merken die het anders aanpakken. Worden we blij van. Sommige bedrijven kiezen ervoor om geen kortingen te geven of dit alleen aan te bieden op hun duurzame producten. Het beste Green Friday statement dat wij zijn tegengekomen so far? Van Dille & Kamille. Zij gaan een stapje verder dan het niet geven van kortingen. Zij sloten in 2022 gewoon de deuren van de webshop én al hun winkels in Nederland, België en Duitsland.
Van dit type initiatieven maakt ons hart een gelukssprong. We staan dan ook volledig achter hun besluit. En toen dachten we: dan moeten we meedoen ook. Hebben we in 2022 gedaan en gaan we dit jaar weer doen. Op 24 november zijn we even offline. Even geen bestellingen van kerstpakketten, cadeauboxen of brievenbuspakketjes. Om moeder aarde ietsjepietsje meer ademruimte te geven.
En daarna? Dan gaan we weer volle kracht vooruit om alle mooie eco, pure, plasticvrije plantaardige alternatieven die er zijn te verkopen. Want Black Friday bewijst maar weer hoeveel we nog kunnen winnen met elkaar. Op naar 365 dagen per jaar Green Friday!
LEES OOK: STORY OF… HUISHOUDELIJK SUSTAINABLE SPUL VAN DILLE & KAMILLE
