Recyclen. Sla de krant open of struin door het wereldwijde web en je leest er van alles over. Afgedankt materiaal niet zonder pardon wegbonjouren, niet zonder blikken of blozen in de oceaan dumpen. Neen, materiaal hergebruiken. Maar wat is recyclen, waarom is recyclen belangrijk, wat kun je recyclen en hoe past gerecycled materiaal in een duurzame wereld? Daar gaan we. We duiken erin.

First things first: wat is recyclen?

Met zijn allen weten we jaarlijks forse afvalbergen te produceren. Joost mag weten wat niet als ‘afval’ wordt bestempeld. Maar is afval per definitie wel afval (lees: afgedankt grut wat aan het einde van zijn Latijn is)? De afgelopen jaren zijn we anders naar vuil(nis) gaan kijken. Zeker met een aarde die aan alle kanten wordt uitgeput door het winnen van nieuwe grondstoffen. Onze ouders en voorouders hebben al zoveel bruikbaars uit de grond gehaald, kan dat niet nog een extra ronde mee? Een tweede kans? Recycling en upcycling zijn het antwoord. First things first, eerst focus voor recyclen.

Wat is recyclen? Anders gezegd: het hergebruiken van grondstoffen en materialen. Natuurlijk heel zonde om niets meer met al dat afval te doen. Ondanks dat het bestempeld is als ‘vuilnis’, betekent het nog niet dat het geen waarde meer heeft. Dat het waardeloos is. Alles behalve zelfs. Waste is waardevol! Is het niet in de oorspronkelijke (product)vorm, dan wel in een volledig nieuwe jas. Als we kijken naar die grondstoffen is de vraag: wat kun je recyclen? Materialen van plastic tot papier en glas kunnen tot de basis worden teruggebracht. Vervolgens kun je het zo gek niet bedenken of het kan ervan gemaakt worden.

LEES OOK: UPCYCLING, DEZE 8 MERKEN MAKEN VAN WASTE IETS WONDERSCHOONS

LEES OOK: STORY OF.. GEÜPCYCLEDE PRODUCTEN VAN TOLHUIJS

3x waarom is recyclen belangrijk?

Waardevol spul een tweede kans geven heeft zo z’n voordelen. En dat maakt het zeker in een tijd waarin we de natuur aardig uitputten iets interessants. Waar dat hem in zit:

1. Bespaar grondstoffen
  Het recyclen van grondstoffen is pure besparing van dure, uitputtende grondstoffen. Papier een tweede kans geven, scheelt heel, heel veel groen dat het loodje moet leggen. Plastic recyclen spaart aardolie uit. En zo gaat de recycle ratel nog wel even door.
2. Minder energieverbruik
  Ja, recyclen kost ook energie. Wat het alleen is, is dat het winnen van nieuwe grondstoffen én het maken van nieuw spul vele malen meer kost. Aluminium is een veelgebruikt voorbeeld: steek je aluminium in een nieuwe tweedehands jasje, dan scheelt dat maar liefst 20(!) keer de hoeveelheid power die je voor nieuw aluminium nodig zou hebben. Als je weet dat de kwaliteit praktisch identiek is, dan weet je het wel.
3. Minder broeikasgassen
  De vuilnisbelt. Om van het afval af te komen, wordt het in brand gezet. Ook bij het recycleproces komen er broeikasgassen vrij, maar een stuk minder dan bij optie 1. Ondanks dat de verbrandingsoven als boeman wordt weggezet, is het niet alleen kommer en kwel. De enorme hitte levert namelijk op z’n beurt energie voor stroom en / of stadsverwarming op.En daarbij worden de resten na verbranding o.a. voor de aanleg van nieuwe wegen gebruikt. Waar afvalenergiecentrales niet het meest rooskleurige imago hebben, blijkt het in het echt toch minder bar en boos te zijn. Nu komt ‘ie: slechts 0,5% van al het afval dat we met z’n allen produceren wordt – verantwoord, dat wel – op de vuilstortplaats gestort. Ben je weer bij!

LEES OOK: TOPICS THAT KEEP US BUSY: WAAROM KIEZEN VOOR GERECYCLED PAPIER INCLUSIEF BOOMVRIENDELIJKE TIPS

Waarom gerecycled niet alleen maar hosanna is

Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat recycling zeker niet op alle vlakken het zonnetje in huis is. Heel fijn dat recyclen van afvalproducten, totdat de grondstoffen overblijven alleen dikke kans dat de kwaliteit van bijvoorbeeld plastics en papier achteruit gaat. Niet de standaard, wel aan de orde van de dag.

Downcycling is de naam. Structureel is het gerecyclede product niet zo sterk als het product waar de grondstoffen voor het eerst hun ‘kunstje’ mochten doen. Materialen die aan kwaliteit hebben moeten inleveren, kunnen dus niet zomaar voor van alles worden gebruikt. Vaak zal je in dit soort gevallen zien dat gerecyclede en nieuwe grondstoffen worden gebruikt om het product on point te krijgen.

Ter illustratie het recyclen van plastic verpakkingen: jaarlijks gooien we 512 miljoen kilo aan plastic spul weg in de kliko. Hiervan wordt zo’n 258 miljoen kilo gerecycled. Eén keer recyclen kan, een tweede keer heeft de kwaliteit al zo’n vrije val gemaakt, dat het einde in zicht is en er alsnog nieuwe grondstoffen nodig zijn. Hergebruiken krijgt (denk o.a. aan de CO2-uitstoot bij recyclen) dan ook de voorkeur op recyclen. Denk alleen al aan de kringloopwinkels waar je je oude kloffie naartoe kan brengen of plastic boodschappentasjes op wie regelmatig een beroep wordt gedaan.

Waarom is recyclen belangrijk, maar gaan reduce en reuse voor?

Vanwege deze nadelige effecten op de kwaliteit van gerecyclede grondstoffen, zijn er verschillende andere opties die de voorkeur krijgen boven recyclen. Dit is duidelijk weergegeven in de zogenoemde R-ladder. Recyclen, product hergebruiken en repareren: allemaal circulaire strategieën. Maar wat is eigenlijk de beste optie? Dat laat de R-ladder zien.

Illustratie door Duurzaamheid.nl

Zo krijgt hergebruiken van het originele product de voorkeur boven het recyclen van grondstoffen. Bij hergebruiken blijft het product en daarmee de waarde van diens grondstoffen intact. Benieuwd naar de allereerste stap en dus de numero uno in het licht van de circulaire economie? Afwijzen en heroverwegen van het gebruik van producten. Bij heroverwegen kun je denken aan het delen van producten, in plaats van het enkel zelf te gebruiken eens in de zoveel tijd. Als je deze ladder in de juiste volgorde afgaat, doe je mee aan de circulaire economie. Recyclen staat hier dus op een relatief lage plek. Waarom is recyclen dan toch belangrijk? Als de eerdere stappen zoals repareren niet mogelijk zijn, dan is recyclen een hele goede circulaire strategie.

Minder weggooien, meer recyclen

Eigenlijk is het zo simpel als wat. We leven in een consumptiemaatschappij. Alles moet beter, groter, meer. Voor al het spul zijn er grondstoffen nodig. De winning hiervan is vervuilend. Vaak is de consument er in een mum van tijd op uitgekeken. Want beter, groter, meer weet je nog. De nieuwste iPhone, nieuwe sneakercollectie, nieuwe huis-, tuin- en keukensnufjes. Wat ooit een kortstondige, materialistische geluksmaker was, belandt op de recycle- of afvalberg. Beiden zijn verantwoordelijk voor (zij het voor gerecyclede stuff in mindere mate) CO2-uitstoot.

Een grote oorzaak van de broeikasgasuitstoot is de productie en consumptie van spullen. Nu graven we grondstoffen op, daar maken we producten van, die gebruiken we en gooien we weer weg. Het afval verbranden we. Dit hele proces zorgt voor veel CO2-uitstoot. Ook raken de grondstoffen, zoals olie en gas, langzaam op.

Wat kun je recyclen? Gelukkig, plastic kan gerecycled worden tot op zekere hoogte. Zo is er het Plastic Pact al. Een laten-we-de-krachten-bundelen initiatief uit de pen van de overheid, het bedrijfsleven en milieu-organisaties. Hun doel is om “minder plastic te gebruiken, meer plastic te recyclen en al het nieuwe plastic volledig recyclebaar te maken.” Want we zijn de afgelopen 50 jaar potverdikke veel plastic gaan gebruiken. Iets met met mate doen.

Waarom afval scheiden bijdraagt aan gerecycled materiaal

Recyclen is één. Het goed scheiden van afval is twee. En die tweede is heel noodzakelijk om grondstoffen en materialen een tweede leven in te blazen. Glas bij glas, papier bij papier, groente-, fruit- en tuinafval bij…justem…gft-afval. Zonder met vingertjes te wijzen, we gooien vast met z’n allen wel eens iets (per ongeluk) in de verkeerde afvalbak. Een keer kan de beste overkomen, als we het afval scheiden massaal aan onze laars lappen, dan zijn we (we zijn hier de recyclebedrijven) enorm ver van huis. Achteraf afval scheiden is namelijk knaplastig of beter gezegd amper te doen. Iets waarmee we niet alleen het milieu en de natuur, maar ook onze cententas een plezier doen: de afvalstoffenheffing kan per gemeente omlaag.

Doordat het scheiden van afval pure noodzaak voor het recyclingproces is, kan je het zo zien dat de kans van slagen ervan binnenshuis wordt bepaald. Recyclen begint in onze natuurlijke habitat. Ons thuis. We doen dat al keurig netjes, één van de betere leerlingen van de klas als je kijkt naar buurlanden. Ruim 60% van ons afval scheiden we. Daar kunnen we het verschil maken liebe Leute. Het is namelijk lariekoek dat alles aan het einde van de rit op één giga vuilnisbelt wordt gedumpt. Niet waar, klopt niet.

Alleen als je duurzaam afval wil scheiden, dan beland je in een warwinkel van vragen. Want waar hoort dat (plantaardige) melkpak in? En die vettige pizzadoos, is dat er nu wel of niet eentje voor de papierbak? We schreven er al eens een artikel over. Kan je het er nog eens bijpakken als die reusachtige afvalberg je niet aanstaat.

LEES OOK – DUURZAAM AFVAL SCHEIDEN, HOE O HOE DOE JE HET PLANET PROOF

Tips hoe je zelf minder afval in huis haalt = minder recyclen

Het M-woord viel zojuist al: Minder afval betekent simpelweg Minder nieuwe grondstoffen, Minder recyclen en Minder broeikasgassen. Wel zo handig om dan een tableau te krijgen van dat-doe-ik-eventjes tips. Zijn ze hoor:

Tip 1: Minder spul en meer delen
Wie weet staat er van alles in de keukenkastjes waar je al tijden niet naar omkijkt. Vast zo’n apparaat wat je eenmalig voor iets hebt aangeschaft en daarna niet meer nodig had. In plaats van kopen, kan je ook huren, lenen of leasen. Lenen van de buur, huren via een platform. Voor spullen kijk je bijvoorbeeld op Peerby, voor een auto op SnappCar en voor een boot op Barco. Deze maken allemaal deel van uit de deeleconomie (check de eerste stappen op de R-ladder).

Tip 2: Voorkom single-use plastic
Ga liever voor artikelen die je dag in, dag uit kunt gebruiken. Liefst iets waar je jaren plezier van hebt en zonder rotzooi. Voel je – we doen het gewoon – welkom in de ZustainaStore.

Tip 3: Repareer, repareer, repareer
Producten die het loodje gelegd lijken te hebben, kunnen zomaar eens door een professional worden opgelapt. Check daarom altijd (als het even kan) of artikel ‘X’ nog kan worden gerepareerd. Geef het een tweede kans en bespaar zo geld, grondstoffen en het milieu. Yes, ook die herken je op de R-ladder. Handig ding he?

Tip 4: Koop tweedehands
Duik die kringloopwinkels in, struin het internet af voor vintage vondsten. Hergebruiken scheelt gewoon een hoop. That’s it.

Toch een cadeautje kopen voor jezelf, vrienden, familie, collega’s of medewerkers? De keuze is reuze: van KerstBoxen tot BorrelBoxen en duurzame relatiegeschenken.

Topics that keep us busy: recycling. Wat is recyclen en wat kun je recyclen?